Nhiều người vẫn luôn coi hạt tiêu chỉ đơn thuần là một loại gia vị mang lại hương vị tuyệt vời cho các món ăn mà không biết đến vô vàn những lợi ích sức khỏe mà nó mang lại cho chúng ta. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn đọc hiểu thêm về tác dụng của hạt tiêu trong cuộc sống!
Một vài điều cần biết về hạt tiêu
Hạt tiêu không chỉ được dùng làm gia vị cho những món ăn mà còn là dược liệu có nhiều tác dụng chữa bệnh. Cụ thể như phong thấp, đau bụng tiêu chảy, động kinh, đau dạ dày. Liều lượng được khuyến cáo cho cơ thể là 2 – 4 gram mỗi ngày.
Tên gọi khác: Cây tiêu ăn, bạch xuyên, cây hắc xuyên, cây hồ tiêu, cây cổ nguyệt, bạch cổ nguyệt.
Đặc điểm của cây tiêu
Tiêu hay Hồ tiêu có tên tiếng Anh là Piper nigrum L,thuộc họ Hồ tiêu ( hay còn được gọi là Piperaceae). Cây tiêu là loại dây leo sống lâu năm. Thân nhẵn không mang lông, chúng hóa gỗ bám vào cây chủ bằng rễ. Rễ của nó có 3 loại: rễ cái, rễ bám, rễ phụ với nhiệm vụ giúp cây bám chắc vào đất và lấy chất dinh dưỡng.
Tiêu là loại cây mọc cuốn, có thể cao tới 10m. Trên thân có 2 loại nhánh: một loại nhánh cho ra quả, một loại chứa chất dinh dưỡng. Các nhánh đều xuất phát từ kẽ lá, trên mỗi nhánh mang những rễ móc đính cây vào giá tựa.
Bên cạnh đó, đây là loại cây lá đơn và mọc so le. Hình dáng của chúng khá giống cây trầu không nhưng dài và thon hơn. Khi ra hoa thì chúng có hoa đối diện với lá. Bông hoa tiêu ự hình gié, dài từ 7 – 12 cm, gồm 20 – 60 hoa xếp thành hình xoắn ốc.
Quả Tiêu là dạng chùm quả mọng không cuống, hình cầu. Có chừng 20-30 quả tiêu trên một chùm. Quả tiêu lúc đầu màu xanh lục, sau có màu vàng và chín có màu đỏ. Mỗi quả chỉ mang duy nhất 1 hạt. Hạt tiêu có hình dạng tròn, cứng, có mùi thơm, rất cay, đường kính tầm 4 – 8mm. Thời gian từ khi ra hoa đến khi quả tiêu chín khoảng 7 – 10 tháng.
Bộ phận đem lại giá trị
Giá trị của cây tiêu được lấy chủ yếu qua quả và hạt. Tiêu có thời gian thu hoạch 6 tháng. Trên thị trường có các loại tiêu đen, trắng, xanh, đỏ là tùy thuộc vào thời điểm thu hoạch cây tiêu.
Nếu muốn có sản phẩm hạt tiêu đen, người ta thu hái lúc xuất hiện một số quả đỏ hay vàng trên chùm. Tuy nhiên, quả tiêu lúc này chưa chín và còn xanh. Để có tiêu trắng (hay tiêu sọ), người thu hoạch hái quả lúc đã thật chín, sau đó bỏ vỏ. Loại này có màu trắng ngà hay xám, ít nhăn nheo và không thơm bằng những loại khác (vì lớp vỏ chứa tinh dầu đã mất) nhưng cay hơn (vì quả tiêu đã chín).
Tiêu đỏ là một sản phẩm đặc biệt thường người hái phải thu hoạch khi quả rất già, ủ chín sau đó chế biến theo cách thức đặc biệt để giữ màu đỏ của vỏ tiêu. Loại này có giá trị xuất khẩu cao nhất trong các sản phẩm tiêu.
Các thành phần hoá học và dược lý có trong hạt tiêu
Thành phần hóa học cùng dược lý của hạt tiêu cụ thể gồm có các chất như sau:
Thành phần hoá học
Vỏ tiêu ngoài chứa 1,2 – 3,5% tinh dầu ở tiêu đen, 1,2 – 2,5% ở tiêu trắng. Gồm các các chất terpen (phellandren pinen, limonen) nên có mùi thơm và vị dịu. Thành phần Alkaloid trong tiêu chiếm 2-5% trong đó chủ yếu là chất piperin (chiếm 90-95%) có vị cay.
Piperin khi thủy phân sẽ cho ra 2 chất là piperidin và acid piperic. Chavicin là đồng phân của piperin nên chúng có vị cay, khi thủy phân sẽ cho pip thì không cay. Ngoài ra trong tiêu còn có cubelin không cay, chất béo và tinh bột.
Tác dụng dược lý
Tiêu dùng với liều thấp làm một loại gia vụ giúp chất kích thích sự tiết dịch vị, dịch tụy, giúp người ăn ngon miệng. Nhưng với liều lớn, hạt tiêu kích thích nghiêm trọng niêm mạc dạ dày gây sung huyết, tiểu ra máu, viêm cục bộ.
Với liều cao từ 50mg/kg cân nặng khi sử dụng, Piperin và piperidin gây độc cho người ăn. Thành phần Piperidin làm tăng huyết áp, làm tê liệt hô hấp và một số dây thần kinh. Thí nghiệm tiêm bắp thỏ hoặc cho hít liều cao Piperin. Sau một thời gian ngắn, thấy con thỏ xuất hiện thở sâu, chân sau tê liệt rồi mê hoàn toàn, co quắp, xuất huyết tạng phủ.
Cách bảo quản hạt tiêu không bị hỏng
Thông thường hạt tiêu trắng sẽ có thời hạn sử dụng ngắn hơn so với tiêu đen do đã trải qua một quá trình ngâm nước và các công đoạn chế biến phức tạp. Bên cạnh đó, hạt phải bảo quản ở nơi khô ráo.
Lưu ý khi dùng hạt tiêu
Khi ăn với số lượng vừa phải, chất có trong hồ tiêu rất tốt cho việc tiêu hóa nhưng nếu ăn quá nhiều thì có thể dẫn đến việc đau bụng cũng như các phản ứng khác ở đường tiêu hóa. Ngoài ra, ăn nhiều hạt tiêu còn gây ra hiện tượng mọc mụn nhọt, trĩ, độc cho ngũ tạng và mờ mắt.
Những người bị rối loạn tiêu hóa, người thể âm suy có hoả nhiệt không được dùng. Nếu có phản ứng xấu do ăn nhiều tiêu thì nấu đậu xanh ăn để giải độc.
Nếu không may, một lượng lớn hạt tiêu lọt vào trong cơ thể qua đường uống, có thể mắc vào bên trong lá phổi dẫn tới tử vong, đặc biệt ở trẻ nhỏ.
Tiêu là món gia vị không thể thiếu trong các món ăn và vị thuốc chữa bệnh quen thuộc trong đời sống hàng ngày. Tuy nhiên lưu ý những người thường nóng trong người nên hạn chế sử dụng nhiều. Cũng như hạn chế lượng tiêu vào những ngày thời tiết nắng nóng. Một ngày cơ thể chỉ nên dùng 2 – 4g tiêu. Không nên sử dụng quá nhiều vì có thể dẫn đến xuất huyết.
Top các loại hạt tiêu được người Việt tin dùng nhất
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại tiêu được bày bán rộng rãi. Dưới đây là top các loại hạt tiêu ngon được nhiều người Việt ưa chuộng mà bạn có thể tham khảo:
Tiêu đen
Hiện nay, hạt tiêu đen là loại tiêu phổ biến nhất hiện nay và thường xuất hiện trong gian bếp của các gia đình. Tiêu đen được làm từ các loại tiêu sau khi chín, sau khi phơi khô thì bề mặt hạt sẽ săn cứng, nhăn nheo và có màu đen.
Tiêu đen có đặc tính cay nhưng không cay nhiều. Bên cạnh đó, chúng có hương thơm nhẹ nhàng và có tác dụng gia tăng vị cay cho món ăn. Đồng thời giúp món ăn trở nên đẹp mắt và gia tăng hương vị hơn rất nhiều.
Ngoài ra, tiêu đen còn được sử dụng như là một vị thuốc đông y giúp chữa các loại bệnh như ho, cảm lạnh, đau họng, …Đặc biệt là rất tốt cho đường tiêu hóa, giúp người bệnh giảm thiểu các loại bệnh như đau bụng, đầy hơi, táo bón…
Tiêu trắng
Tiêu sọ hay tiêu trắng là loại hạt tiêu có màu trắng đẹp mắt, có bề mặt nhẵn bóng. Tiêu trắng được chế biến từ những quả chín, sau đó loại bỏ lớp vỏ cay bên ngoài. Do nhu cầu của thị trường ngày càng cao nên tiêu sọ chủ yếu sẽ được chế biến từ hạt tiêu đen sau khi đã bỏ đi lớp vỏ đen.
Tiêu sọ có vị cay nồng hơn nhiều so với tiêu đen nhưng lại ít thơm hơn tiêu đen. Các loại tiêu trắng thường chứa ít dầu hơn so với tiêu đen. Tương tự như tiêu đen thì tiêu trắng cũng rất tốt cho sức khỏe. Giúp chữa các loại bệnh liên quan đến hệ thống tiêu hóa, đầy hơi, ho, cảm lạnh…
Tiêu xanh
Hạt tiêu xanh là loại tiêu thu hoạch lúc trái còn xanh, được người ta hái cả chùm khi còn xanh. Tiêu xanh mang vị cay nhẹ và hương thơm ở mức độ vừa phải nên rất dễ sử dụng. Tiêu xanh thường sẽ được ngâm trong nước mắm, dấm…để giữ được độ tươi xanh.
Tiêu xanh thường được chế biến trong các món hầm, canh để khử bớt mùi hôi của nguyên liệu. Một vài món ăn thường sử dụng tiêu xanh để làm tăng thêm phần thơm ngon như bò hầm, bao tử hầm…
Ngoài làm nguyên liệu nấu ăn, loại tiêu xanh còn có tác dụng trị cảm lạnh, giữ ấm cho cơ thể rất tốt. Bên cạnh đó, chúng cũng có tác dụng rất tốt đối với hệ tiêu hóa, giúp tăng cường hệ thống miễn dịch.
Những công dụng tuyệt vời đến từ hạt tiêu
Trong thành phần của hạt tiêu có chứa một số chất cần thiết cho cơ thể như vitamin C, chất béo, tinh dầu, alkaloid… Một số tác dụng thần kỳ của hạt tiêu được nhắc đến như:
- Tác dụng trên hệ tiêu hóa: Giúp người ăn cảm giác ngon miệng hơn và hạn chế tình trạng chán ăn, tăng cường hấp thu các chất dinh dưỡng trong món ăn. Kích thích hoạt động của dạ dày, là quá trình tiêu hóa hạn chế tình trạng ăn không tiêu, chướng bụng, đầy hơi, khó chịu dạ dày.
- Tác dụng kháng khuẩn: Trong thành phần của hạt tiêu có tác dụng kháng khuẩn cao chống tình trạng nhiễm trùng ở đường hô hấp, các vấn đề về răng miệng như sâu răng, viêm lợi…
- Trên hệ thần kinh: Tiêu giúp cải thiện tâm trạng, giảm tình trạng căng thẳng mệt mỏi, bởi trong tiêu có thành phần giúp cho cơ thể tăng sản xuất serotonin.
- Giúp giảm cân duy trì vóc dáng: Trong vỏ tiêu có chất giúp cơ thể loại bỏ lượng calo dư thừa, tăng việc bài tiết mồ hôi và nước dư thừa thông qua đường tiết niệu. Do đó, nếu sử dụng một ít vỏ ngoài của hạt tiêu trước khi bắt đầu vận động thể thao sẽ làm tăng hiệu quả loại bỏ mỡ dư thừa.
- Theo y học cổ truyền thì trong thành phần của tiêu có vị cay, tình đại ôn, có tác dụng trừ hàn, giảm đau, trừ đàm, kháng khuẩn. Cho nên được sử dụng để điều trị các bệnh do đau bụng do lạnh, tiêu chảy, nôn ói, tay chân lạnh, ho do lạnh…
Giá cả tiêu trên thị trường hiện nay
Giá tiêu hiện nay dao động trong khoảng 58.500 – 61.000 đồng/kg, đồng loạt bằng giá tại các vùng trồng so với cùng thời điểm hôm qua. Những ngày vừa qua, Cộng đồng hạt tiêu quốc tế đã niêm yết giá tiêu xuất khẩu của Brazil giảm nhẹ, giữ nguyên giá tiêu xuất khẩu của Việt Nam trong khi tăng nhẹ ở Indonesia.
Có thể mua hạt tiêu ngon và chất lượng ở đâu?
Người tiêu dùng nên mua hạt tiêu sạch, chất lượng (tên gọi khác là hồ tiêu sạch) hay tiêu đã xay sẵn thì tốt hơn? Một điều người tiêu dùng nên biết bột tiêu thực chất là chỉ có 30% hạt tiêu còn lại 70% là các lá tiêu, cuốn tiêu, bụi tiêu.
Do trên thị trường có nhiều loại tiêu khác nhau nên người tiêu dùng có thể vẫn còn đang phân vân không biết ăn loại nào? Thực tế thì mỗi loại tiêu sẽ phù hợp với từng mục đích sử dụng khác nhau. Không phải một món ăn nhất định nào cũng dùng đúng 1 loại tiêu. Mức độ cay, thơm của từng loại hạt tiêu mặc dù có chút khác biệt nhưng tác dụng mà chúng mang lại được đánh giá là giống nhau.
Tổng kết
Người dùng có thể tùy vào sở thích và mục đích chế biến món ăn để lựa chọn loại tiêu phù hợp. Nếu bạn vẫn còn lưỡng lự thì có thể chọn nhiều loại tiêu để sử dụng nhé!
Recent Comments