Những món ăn Việt Nam nói riêng và Quảng Đông nói chung không thể thiếu ngũ vị hương, đó là lý do loại bột này phủ sóng toàn nước ta, bạn có thể tìm mua chúng ở bất kỳ đâu. Tuy nhiên, có thể bạn chưa hiểu rõ về hương vị cũng như cách sử dụng chuẩn xác, cùng tìm hiểu qua những thông tin dưới đây.
Bạn có thực sự hiểu biết về ngũ vị hương?
Ngũ vị hương là một sự kết hợp hoàn hảo của những tầng vị trong ẩm thực, như mặn, ngọt, chua, cay, đắng, đó là lý do loại bột này có tên là “ngũ vị” Chúng kết hợp hoàn hảo cùng nhau tạo nên hương vị thơm ngon khó lẫn, người Trung Quốc, Việt Nam, Nhật Bản sử dụng loại gia vị này rất nhiều mỗi khi nấu món ngon.
Bột ngũ vị đóng vai trò kích thích vị giác, được sử dụng nhiều trong những món ăn chiên, nướng, xào,… Đối với cách chế biến luộc và hấp, dường như vai trò của loại bột này không mấy rõ ràng. Có thể nói, Trung Quốc là nguồn gốc sinh ra bột ngũ vị, dần dần có nhiều quốc gia sáng tạo theo khẩu vị vùng miền.
Vì lý do mỗi quốc gia sẽ phụ thuộc vào các yếu tố thiên về bản địa như đặc điểm khí hậu, khẩu vị mỗi người, nguồn nguyên liệu, thói quen sinh hoạt,… Vậy nên, ngũ vị hương ở các nước sẽ không giống nhau do bảng thành phần với tỷ lệ đặc trưng từng nước, bạn có thể thử tất tần tật để tìm ra hương vị phù hợp với mình.
Bengal người ta đặt tên cho ngũ vị là Panch Phoron. Mở rộng thêm, ở Nhật Bản, bột ngũ vị có đôi chút khác biệt so với các quốc gia lân cận, vì thực chất nó không “ngũ vị”, nó được thêm vào 1 đến 2 loại nguyên liệu đặc trưng khác. Loại gia vị này ở Nhật Bản có tên là Shichimi Togarashi.
Công dụng bột ngũ vị đối với sức khỏe
Xuyên tiêu trong ngũ vị hương hỗ trợ điều trị ho, viêm họng, sổ mũi vì đặc tính nồng của nó. Ngoài ra, đối với sức khỏe, nó còn có công dụng hỗ trợ kiết lỵ hay tiêu chảy, rất tốt cho hệ đường ruột của người trưởng thành.
Trong Đông y, người ta ghi nhận rằng đinh hương có trong bột ngũ vị được dùng để điều trị nấc cụt, đau bụng, thổ tả,… Còn đối với Tây y, đinh hương sẽ kích thích quá trình tiêu hóa diễn ra nhanh hơn bình thường, ngoài ra nó còn có đặc tính sát trùng mạnh.
Quế trong ngũ vị hương được mệnh danh là một trong tứ quý thảo mộc bao gồm có sâm, nhung, quế, phụ. Tác dụng của quế giúp điều trị các bệnh liên quan đến tim mạch, hỗ trợ trong việc giúp vết thương nhanh lành, chống lão hóa da, chống nhiễm trùng vết thương,…
Hoa hồi giúp kích thích vị giác, tạo cảm giác ăn ngon miệng hơn, ngoài ra nó còn hỗ trợ trị cảm cúm, chữa bệnh thấp khớp, kích thích sự vận động của hệ tiêu hóa. Các bệnh liên quan đến vòm họng, hồi hương có công dụng tốt trong việc điều trị.
Thì là có tác dụng trong việc hỗ trợ giảm cân, mang đến lợi ích đối với hệ tim mạch. Tiếp đến, trong thì là có hoạt chất tên là Anethole, chúng có khả năng giảm nguy cơ mắc ung thư, đặc biệt là ung thư vú và ung thư gan.
Thành phần ngũ vị hương
Công thức của ngũ vị ở từng quốc gia sẽ không hoàn toàn giống nhau, cũng như từng cơ sở sản xuất ngũ vị sẽ có tỷ lệ riêng. Tuy nhiên, trong mọi gói ngũ vị ở Việt Nam đều không thể thiếu những thành phần sau đây để làm bên thành phẩm hoàn hảo.
Hoa tiêu (xuyên tiêu)
Có lẽ bạn chưa biết được người ta dùng bộ phận nào của hoa tiêu để chế biến ngũ vị hương, đó chính là phần vỏ của chúng. Sách Đông Y ghi nhận trong hoa tiêu chỉ có 1% tinh dầu, còn lại là các thành phần limonene, geraniol, nerol, linalool, người ta khám phá ra nguyên liệu này rất thích hợp để chế biến ngũ vị.
Xuyên tiêu là một loại tiêu thuộc họ chanh, vị của nó không cày nhưng mang hương vị nồng, đôi khi sẽ làm bạn tê đầu lưỡi nhè nhẹ. Phần vỏ hoa tiêu, người ta chế biến bằng cách cho vào máy và xay ra thành bột, tuy nhiên loại nguyên liệu này có phần khan hiếm nên mọi người có thể dùng hạt tiêu để thay thế.
Nhắc đến gia vị cay, nóng, không thể bỏ qua hoa tiêu, đó là lý do nó góp mặt trong ngũ vị với vai trò mang đến hương vị cay. Ở Việt Nam, xuyên tiêu được trồng ở những vùng núi như Cao Bằng, Lào Cai, Lạng Sơn, Vĩnh Phú, Hòa Bình,… Ngoài ra, nó được trồng với số lượng cực kỳ lớn ở Trung Quốc.
Đinh hương
Đinh hương trong ngũ vị hương là phần nụ hoa, trong đó có chứa nhiều tinh dầu và mùi hương nồng nàn. Người ta sẽ mang nụ hoa còn nguyên búp của cây đinh hương đem đi phơi khô trong 3 ngày đến khi nó tiết ra nhiều tinh dầu, có hương thơm, màu sắc ngả ánh nâu là được.
Đinh hương trong nấu ăn có thể dùng trực tiếp hoặc nghiền thành bột, phương pháp thứ 2 được sử dụng để làm bột ngũ vị. Tuy nhiên, hương vị của nó sẽ tạo mùi khá mạnh, nếu cho tỉ lệ quá nhiều sẽ lấn át các gia vị còn lại, đó là lý do người ta tính toán tỷ lệ hạn chế so với các nguyên liệu khác.
Quế – Ngũ vị hương
Trong các bộ phận của quế, người ta tận dụng phần vỏ của thân cây quế để làm nguyên liệu cho ngũ vị bằng cách xay thành bột. Quế đặc trưng với vị cay vừa phải, mang đến hậu ngọt, lại kèm thêm mùi nồng thơm đặc trưng khó lẫn vào đâu được.
Quế mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, khi kết hợp cùng 4 tầng vị khác trong bột ngũ vị tạo nên sự hoàn hảo gần như tuyệt đối. Ngoài việc mang đến hương vị thơm ngon cho những món ăn, trong Đông y, quế còn được xem là một phương thuốc quý báu cần được lưu giữ.
Hoa hồi
Tuy gọi là hoa hồi, nhưng thực chất người ta dùng quả hồi có hình năm cánh để chế biến thành gia vị. Quả hồi sẽ được hái về lúc chưa chín, dàn đều và đem phơi đến khi chín nó có màu nâu gỉ sắt. Bột ngũ vị hương nhờ có hồi hương mà thêm phần đặc sắc, làm dậy mùi vị cho món ăn.
Tuy nhiên, trong hồi hương có chứa thành phần cis-ethanol không tốt cho sức khỏe khi sử dụng với liều lượng nhiều. Trong những gói bột bán sẵn đã tính toán liều lượng này, nếu bạn muốn làm bột ngũ vị tại nhà thì nên lưu ý về thành phần trên.
Thì là
Chúng ta thường thấy sự xuất hiện của thì là trong những món ăn Việt Nam, nó không chỉ được sử dụng trực tiếp mà còn được nghiền bột thành gia vị. Không giống với những loại kể trên chỉ sử dụng một bộ phận nào đó, thì là có thể tận dụng toàn bộ các bộ phận trên cây.
Bằng cách đem đi phơi khô đến khi đạt chuẩn, người ta sẽ bỏ vào máy và nghiền thành bột, đem trộn với 4 nguyên liệu còn lại chúng ta đã có thành phẩm ngũ vị hương. Trong thì là có mùi thơm nhẹ đặc trưng, khiến món ăn trở nên vô cùng cuốn hút.
Ngũ vị hương và đặc tính trong ẩm thực
Trong ẩm thực, ngũ vị bao gồm 5 tầng vị bao gồm ngọt, chua, đắng, cay, mặn, nhờ sự kết hợp hài hòa này mà món ăn có mùi thơm đặc trưng, hương vị cùng rất thơm ngon. Người ta thường sử dụng gói bột ngũ vị đối với những món lẩu, món nướng, tẩm ướp gia vị để làm dậy mùi món ăn.
Đối với ẩm thực Trung Quốc, ngũ vị hương được thêm vào những loại thịt hầm, thịt gia cầm cùng với nước sốt, dùng làm lẩu. Đối với Ấn Độ, ngoài bột cà ri không thể thiếu trong món cà ri, còn có bột ngũ vị để tăng độ đặc sắc. Ở Việt Nam, chúng ta thấy sự xuất hiện của ngũ vị trong liên quan đến thịt bò.
Điểm danh những món ăn ngon từ ngũ vị hương
Khô bò: một món ăn vặt trứ danh được nhiều lứa tuổi ưa thích, thịt bò tươi mua về sẽ trải qua công đoạn sơ chế, ướp bột ngũ vị và các gia vị khác rồi đem đi phơi khô ở nhiệt độ cao. Nghe có vẻ đơn giản nhưng thực chất nó vô cùng kỳ công, và khô bò chỉ hấp dẫn khi nó có mùi hương của bột ngũ vị.
Mực nướng ngũ vị: Cái tên nói lên điểm nhấn của món ăn, chính là sự kết hợp giữa mực dai giòn sựt sựt khi đem nướng cùng với mùi vị đặc trưng của ngũ vị. Lưu ý, bạn cần tẩm ướng 1 – 2 tiếng để gia vị thấm vào mực, không nên đem nướng quá vội vị bên trong có thể chưa được đậm đà.
Thịt lợn chiên bì giòn: Bên cạnh những gia vị như đường, nước mắm, hạt nêm, bột ngọt, tỏi, ớt, chúng ta không thể thiếu sự có mặt của gói ngũ vị hương. Để thịt heo ngon nhất, bạn nên ướp qua đêm và để trong tủ lạnh, vì đặc điểm thịt lợn đem chiến sẽ cắt tảng dày, nướng trong vài giờ đồng hồ có thể chưa ngấm được gia vị.
Ba chỉ kho ngũ vị: Bên trên đã có món nướng, món chiên, thì tiếp đến đây là một món kho vô cùng bắt cơm. Ba chỉ vừa nạc vừa mỡ hòa quyện dưới 5 sắc thái của ngũ vị kèm thêm độ mặn của nước mắm nhĩ sẽ khiến bạn không thể chối từ. Hãy thử tài nấu ăn với những món trên đây để tìm ra món ăn ngon nhất đối với bạn.
Gói bột ngũ vị được bán ở đâu?
Các cửa hàng tạp hóa hoặc những gian hàng trong nhà lồng chợ đều có bán ngũ vị hương, đây là một nguyên liệu phổ biến vì vậy bạn rất dễ để tìm mua chúng. Ngoài ra, siêu thị hay những app mua sắm đều có bán loại gia vị này, nhưng để tiện lợi và nhanh chóng nhất bạn có thể mua trực tiếp ở các cửa hàng bình dân bên ngoài.
Các cửa hàng tạp hoá cũng là một trong những nơi dễ dàng để mua các sản phẩm, gia vị từ bột ngũ vị. Bạn đọc có thể đến ngay cửa hàng tạp hoá gần nhà để có thể tìm mua và chế biến cho gia đình những món ăn hấp dẫn nhất từ bột ngũ vị hương.
Kết luận
Những điều thú vị xoay quanh ngũ vị hương đã được nêu rõ qua những thông tin phía trên đây. Mong rằng qua bài viết này, bạn đã biết cách tận dụng bột ngũ vị trong những món ăn hằng ngày để mâm cơm gia đình thêm phần đặc sắc.
Recent Comments